Kapalıçarşı

Kapalıçarşı, Nuri Osmaniye ve Beyazid Camileri ile Mahmutpaşa Çarşısı arasında, üzeri dam ve kubbelerle örtülü çeşitli dükkanların bulunduğu sokaklardan meydana gelen büyük çarşıdır.

Kapalıçarşı, Nuri Osmaniye ve Beyazid Camileri ile Mahmutpaşa Çarşısı arasında, üzeri dam ve kubbelerle örtülü çeşitli dükkanların bulunduğu sokaklardan meydana gelen büyük çarşıdır.

Şekil yönünden pek düzenli olmasa da yaklaşık 31 bin metrekarelik bir alanı kaplar. Üzeri kurşun kaplı ve pencereli yüzlerce kubbesi vardır. Kapalıçarşı'nın ilk çekirdeği, bugün Eski Bedesten adı verilen Bizans çağından kalma bir yapıdır. Bugünkü Kapalıçarşı değerli eşya ve mücevher alıp satılan bölümleri ile Fatih Sultan Mehmed tarafından, asıl büyük çarşı ise, Kanuni Sultan Süleyman döneminde ahşap olarak yapıldı. Günümüzde 30,7 hektar yüzölçüme sahip, 61 sokak, 10 kuyu, 4 çeşme, 2 cami ve 3 bini aşkın dükkandan oluşan Kapalıçarşı, bugünkü görünümüne ancak 250 yılda ulaşabildi.

1546, 1618, 1652, 1660, 1695, 1701, 1750 yıllarında yanan Kapalıçarşı, her bir felaketin ardından onarılır. Tüm bunların üzerine 1766 tarihindeki depremle büyük hasar görür. 1791 ve 1826 tarihinde kısmi yangınlar geçirir. Tam kendini toparlayan çarşı bu kez 1894 yılında meydana gelen depremle tekrar sarsılır, en son 1954 tarihinde yine yanar ve ancak beş yılda onarılabilir. Kapalıçarşı’nın başlıca bölümleri ise şöyle:

İç Bedesten: Kapalıçarşı içinde ilk yükselen binadır, aslında çarşının çekirdeğini oluşturan Eski Bedesten'dir. Kapıları son devirdeki adlarıyla şöyledir: Sahaflar, Takkeciler, Kuyumcular ve Zenneciler.

Sandal Bedesteni: Kubbe sayısı Osmanlı çarşıları içinde en fazla olanıdır. Günümüzde buraya iki kapıdan girilebilmektedir, bir tanesi Kapalıçarşı'nın içinden öbürü Nuruosmaniye'den.

Diğer Bölümler: İki bedesten dışında kalan bölümleri oluşturan yolların mimari yerleşimleri simetrik ve geometrik değildir, oluşum biçimini ve geçirdiği afetler ile kısmi onarımları yansıtacak şekilde, dağınık bir bünyededir. Bu haliyle Batı'nın tekdüze kapalı çarşı tarzından tamamen uzakta duran ve Doğu çarşısı olma karakterini yoğun bir biçimde üzerinde taşır. Bu serbest yerleşim, bu dağınıklık çarşıyı monotonluktan kurtarır, ona aynı zamanda romantik bir hava verir. Böylesine karmaşık bir yapı ve yerleşim biçimi, çarşının anıtsallığına gölge düşürmediği gibi onu bir alışveriş sarayı haline getirir.

Hanlar: Kapalıçarşı'nın bitişik dört yanı ve yakın çevresi, kendi içlerinde ayrı birer ünite olan hanlarla çevrilidir. Bugün çarşıya doğrudan bağlı kalan, yani sadece çarşıdan girilebilen ve dışarıya kapısı olmayan hanlar: Astarcı Hanı, Büyük ve Küçük Safran Hanları, Evliya Hanı, Sarraf Hanı, Mercan Ağa Hanı, Zincirli Han, Varakçı Hanı, Rabia Hanı, Kuyumcular Hanı, Yarım Taş Hanı'dır.